2010 Σεπτέμβριος - Εφημερίδα Το Βήμα

Συνέντευξη στον Γιώργο Σκίντσα

 

Κρίση οικονομική, κρίση πολιτική, κρίση σε όλα τα επίπεδα. Πως οδηγηθήκαμε εδώ; Φταίμε εμείς ο λαός, ή οι πολιτικοί;

Με θαυμαστή ευκολία, οι Έλληνες διαχωρίζουμε τους πολιτικούς από το λαό. Αυτός ο διαχωρισμός μάλιστα με κάνει συχνά να αμφισβητώ την όποια σχέση μπορεί να έχουμε με τη Δημοκρατία και τους αρχαίους Έλληνες, των οποίων οι άρχοντες (ανώτεροι ή κατώτεροι του αξιώματός τους) δεν διαχωρίζονταν από το Δήμο, αλλά αρκετοί απ' αυτούς παρέμεναν ακόμα και αγρότες, όπως και πριν ανακατευτούν με τα δημόσια. Με τον ίδιο τρόπο που εμείς τους τοποθετούμε "αλλού", οι περισσότεροι σημερινοί πολιτικοί δίνουν την εικόνα ανθρώπων που "την έκαναν". Σαν η καταξίωση της εκλογής ή του διορισμού, να θέτει κάποιον εκτός των ορίων της ηθικής, της καθημερινής ζωής και του κοινωνικού συνόλου. Όταν πέθανε γνωστός πολιτικός, ένας γέρος στο καφενείο είπε κατάπληκτος: "Πεθαίνουν κι αυτοί;" Ε, ναι λοιπόν, τα τινάζουν κι αυτοί μια μέρα, όπως κι εμείς οι υπόλοιποι. Το αγαπημένο ερώτημα των Ελλήνων "Ποιος φταίει;" μου θυμίζει ζευγάρια με προβλήματα, που ρίχνουν το φταίξιμο ο ένας στον άλλον αντί να αναγνωρίσουν τις ελλείψεις τους, να δουν πού χάθηκε το μέτρο και να ζητήσουν συγνώμη, ακόμη και χωρίς ελπίδα συνέχειας στη σχέση. Φταίνε γενιές πολιτικών, αλλά και πολιτικών αντιλήψεων και συμπεριφορών δικών μας. Φταίει κι ο "Εθνάρχης" κι ο "Γέρος της Δημοκρατίας", κι ο "Μεσήληξ της Αλλαγής", κι ο "Διάδοχος της Αρπαγής". Φταίω κι εγώ όμως ο απατεωνίσκος, κι ο πατέρας μου ο καταφερτζής κι ο παππούς μου ο άσχετος. Που δεν ονειρευτήκαμε ελεύθερα, που δεν τολμήσαμε, που καταδικάσαμε σαν ουτοπικό κάθε βήμα προς το καλύτερο, που αφήσαμε να ρημάξουν τα μνήματα αυτών που πάλεψαν για το όνειρο, που αρκεστήκαμε σε συμβατικότητες, που δημιουργήσαμε πόλεις εχθρικές για τα άτομα με ειδικές ανάγκες, που αμέριμνοι αφοδεύαμε στον Παράδεισο χρόνια, βέβαιοι πως ο βόθρος δεν θα μας κατακλύσει ποτέ. Τώρα, τα κεφάλια μέσα...

 

Μιλάνε και μιλάμε όλοι για οικονομικά προβλήματα τα οποία στο μέλλον θα αυξηθούν. Τελικά, υπάρχει μια οικονομική αντίληψη στη ζωή μας; Δηλαδή μόνο τα λεφτά είναι και οι «φεσομένες» πιστωτικές κάρτες και τα δάνεια;

Τίποτα δεν λειτούργησε, από την αρχαιότητα, χωρίς να διέπεται από μια οικονομική αντίληψη, ή την ανάγκη για εξουσία, που είναι το ίδιο πράγμα. Ούτε οι τέχνες, ούτε οι πολιτισμοί. Κι οφείλω να το δεχτώ, όσο καχύποπτο κι αν με κάνει κάτι τέτοιο για την ιστορία και την προοπτική της ανθρωπότητας. Αλλά, δεν μπορεί να εγκλωβιζόμαστε σε μια οικονομική κυριαρχία της ύπαρξης. Το επάγγελμα που εξασκώ, με φέρνει κοντά σε ανθρώπους πάμπλουτους και πάμφτωχους. Βλέπω τα πρόσωπά τους, την ενέργειά τους, τα παιδιά που φέρνουν στον κόσμο. Και συνειδητοποιώ πως άλλες είναι οι δυνάμεις που μας κάνουν ευτυχισμένους, δημιουργικούς και χρήσιμους. Βέβαια, όταν δουλεύεις νύχτα-μέρα για να τα βγάλεις πέρα, ή, ακόμα χειρότερα, μαραζώνεις στην ανεργεία, τι ενέργεια θα δώσεις στους συνανθρώπους σου; Κι όμως, κάποιοι άνθρωποι έχουν τη δύναμη να είναι φωτεινοί, ακόμα και μέσα από τέτοιες, τεράστιες δυσκολίες. Βλέπεις το σπίτι, τα παιδιά, τις πράξεις και τη σκέψη τους να φεγγοβολούν και παίρνεις δύναμη.

 

Η τέχνη, η μουσική, το τραγούδι, έχουν λόγο για όλα αυτά; Καταγγέλουν, αδιαφορούν, αφυπνίζουν συνειδήσεις, τι κάνουν;

Ο ρόλος της τέχνης ήταν πάντα ανυψωτικός. Αν μιλάς όμως συγκεκριμένα για το πολιτικό τραγούδι, τη στρατευμένη τέχνη κλπ, θεωρώ πως τελικά, ούτε την τέχνη εξυπηρέτησαν όσο όφειλαν, ούτε τον πολιτικό σκοπό. Το τραγούδι είναι επαναστατικό από τη φύση του. Μας αλλάζει, και μαζί μας αλλάζει τον κόσμο. Δεν χρειάζεται απαραίτητα να μιλά για επανάσταση. Φοβάμαι ένα νέο κύμα λαϊκισμού και ροκιάς της πλάκας, με αφορμή τη γενικότερη κατάσταση. Δεν πιστεύω πως θα βοηθήσει. Ένα σπουδαίο τραγούδι, ακόμα κι αν λέει "Αυτός ο κόσμος δεν θ' αλλάξει ποτέ", είναι πιο επαναστατικό (ακριβώς επειδή είναι σπουδαίο) από ένα μέτριο που λέει "Εμείς θ' αλλάξουμε τον κόσμο".

 

Τι έχεις να πεις για το νόμο περί απαγόρευσης του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους;

Είμαι βαρύς καπνιστής 23 χρόνια. Κάθε περιορισμός προς τον καπνιστή εαυτό, μού είναι ευπρόσδεκτος, τον δέχομαι σα δώρο. Ταξιδεύω συχνά. Τα μεγάλα αεροπορικά ταξίδια με ζορίζουν, αλλά μου φαίνεται αδιανόητο πια το ότι μπορούσα παλαιότερα να ανάβω τσιγάρο μέσα σ' ένα αεροπλάνο και να το μετατρέπω σε ανυπόφορο τεκέ για όσους δεν καπνίζουν. Θα έπρεπε οι καπνιστές, από μόνοι μας, να τραβάμε το ζόρι για να μην ενοχλήσουμε τους μη καπνιστές, χωρίς καμία απαγόρευση. Αλλά, μάλλον, δεν έχουμε τέτοιες δυνάμεις. Πάω σε μπαράκια του εξωτερικού, όπου κανείς δεν καπνίζει και συνηθίζω τη συνθήκη αυτή στα πρώτα λεπτά. Έχω παίξει αρκετές φορές σε rock-clubs και jazz-clubs της Ευρώπης, όπου κανείς δεν καπνίζει. Μια φορά, μετά από μια περιοδεία στην Ευρώπη, έπαιξα στην Κύπρο, όπου το κάπνισμα επιτρεπόταν. Παρ' όλο που είμαι καπνιστής, μου φάνηκε άρωστη αυτή η κατάσταση. Τη δεύτερη μέρα, βέβαια, συνήθισα και μου φαινόταν αδιανόητο το αντίθετο. Ο άνθρωπος έχει μεγάλη προσαρμοστικότητα. Επίσης, σκέφτομαι πως, αν αυτός ο νόμος πρόκειται να σώσει έστω και μία ζωή ενός μη καπνιστή μέσα στα επόμενα 50 χρόνια, αξίζει να εφαρμοστεί και δεν έχω κανένα δικαίωμα να διαμαρτύρομαι που χάνω την άνεσή μου.

 

Έχεις την αίσθηση ότι ζούμε σε εποχές όπου τα πάντα ελέγχονται;

Ναι, χωρίς να πάσχω από σύνδρομο καταδίωξης, αισθάνομαι πως ο έλεγχος μιας αόρατης εξουσίας μας έχει σβερκώσει για τα καλά. Και μιλάω για μια γενικότερη, παγκόσμια αίσθηση και όχι βέβαια αποκλειστικά για την Ελλάδα. Όποιος μπορεί να μιλά ή να πράττει εκτός του συμφέροντος αυτής της εξουσίας, νομίζεις πως είτε δεν είναι αρκετά επικίνδυνος, είτε την εξυπηρετεί άθελά του και γι αυτό τού επιτρέπεται να υπάρχει.

 

Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια;

Κινηματογραφήσαμε και ηχογραφήσαμε τις εμφανίσεις στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο την Άνοιξη. Μόλις τελειώσουμε την περιοδεία, θα δούμε κατά πόσο αξίζει το υλικό, κι αν όλα πήγαν καλά θα κυκλοφορήσει τους επόμενους μήνες ένα live. Επίσης, στις 16 Οκτωβρίου θα γίνει μια συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής, με τη μουσική που έγραψα για χορωδία και ορχήστρα, πάνω σε αρχαία ταφικά επιγράμματα και σε κάποια ποιήματα του αδερφού μου Λίνου Ιωαννίδη. Παρουσιάστηκαν πέρσι το Νοέμβριο στη Ρωσία και τον Απρίλιο στην αίθουσα μουσικής δωματίου της Φιλαρμονικής του Βερολίνου και έχω αγωνία που θα παρουσιαστούν πρώτη φορά στον τόπο μου. Θα συμμετέχει η Συμφωνική Ορχήστρα της Κύπρου, η χορωδία Lege Artis της Αγίας Πετρούπολης, ο Γιώργος Καλούδης σαν σολίστας και θα διευθύνει ο Γιώργος Κουντούρης. Ακολουθούν τέσσερις συναυλίες στην Κύπρο και μετά ποιος ξέρει τι θα προκύψει για το χειμώνα.

 

Τι θα παρουσιάσεις τη Δευτέρα στο Λυκαβηττό;

Στον ίδιο χώρο, το 2002, είχα παίξει κιθάρα-φωνή. Ήταν ίσως η σημαντικότερη συναυλία της ζωής μου και τη θυμάμαι με συγκίνηση. Φέτος θα είμαι πάλι μόνος, χωρίς τους αγαπητούς μουσικούς με τους οποίους χρόνια συνεργάζομαι και συνυπάρχω γενικώς. Μόνο που, αυτή τη φορά, ένα μέρος του προγράμματος ξεφεύγει απ' το κιθάρα-φωνή. Μπαίνω σ' ένα «δωμάτιο» με όργανα πνευστά, κρουστά και έγχορδα, φυσικά, ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά, και προσπαθώ να τα παίξω, ηχογραφόντας τα ταυτόχρονα με το πόδι σ' έναν λουπαδόρο που επαναλαμβάνει τις φράσεις του κάθε οργάνου. Έτσι, δημιουργώ ένα ηχητικό περιβάλλον μέσα στο οποίο κινείται το κάθε τραγούδι. Τίποτα δεν είναι προ-ηχογραφημένο, play-back που λέμε, όλα γίνονται εκείνη την ώρα, επί σκηνής. Το παλεύω καιρό, ώστε να έχει καλλιτεχνικό λόγο ύπαρξης και να μην είναι εντυπωσιακό ή αστείο, με την έννοια του one man band. Είναι μια λειτουργία που χωράει το τυχαίο, το απρόοπτο και το λάθος και τα εκμεταλλεύεται δημιουργικά. Και φέρνει κοντά, χωρίς αποστάσεις ασφαλείας, τον μουσικό, το υλικό και το κοινό.


Πίσω