2006 Περιοδικό City

Μετά από μια δεκαετία ενεργής παρουσίας στο ελληνικό τραγούδι, έχεις νιώσει κάποια στιγμή τα δημιουργικά σου περιθώρια να στενεύουν σαν να τα έχεις σκεφτεί όλα;

Τα έχω νιώσει να στενεύουν, όχι σαν να τα 'χω σκεφτεί όλα, μάλλον σα να μην έχω σκεφτεί τίποτα, ή σαν ό,τι έχω σκεφτεί να είναι τίποτα. Δεν αισθάνομαι παρ' όλα αυτά τη σκέψη σαν πρωταρχική δύναμη στο τραγούδι. Νομίζω πως ποτέ δεν σκέφτηκα ένα τραγούδι. Μπορεί να το έγραψα, να το γέννησα, να το φαντάστηκα, να το εφηύρα, να το έκλεψα. Η σκέψη είναι ένα στοιχείο που βοηθά, μπαλώνει κάποιες τρύπες, τροφοδοτεί τη φαντασία, δικαιολογεί τα υπέροχα αδικαιολόγητα, και, όταν δεν γίνεται κουραστική, μετέχει της μαγείας. Με λίγα λόγια, άλλοτε είμαι φαινομενικά δημιουργικός και άλλοτε φαινομενικά όχι. Και οι δύο αυτές φάσεις, είναι το ίδιο σημαντικές για τη ζωή μου και για ό,τι φτιάχνω.

 

Πως σκαρώνεται η κάθε σου κίνηση; Επαφίεσαι στην έμπνευση της στιγμής ή το ψάχνεις πολύ σε κάθε λεπτομέρεια;

Η έμπνευση δεν είναι αντίθετη του ψαξίματος. Η λεπτομέρεια δεν απέχει από το όλον. Προσπαθώ (όχι φανατικά, και χωρίς να το πετυχαίνω συχνά), να μένω στο σημαντικό. Αν αυτό φαίνεται σαν λεπτομέρεια, δεν παύει να είναι σημαντικό μέσα μου και μέσα στο τραγούδι που φτιάχνω. Η έμπνευση της στιγμής, συχνά άσχετα με την ποιότητα του αποτελέσματος, έχει τη Χάρη του άλματος στο κενό, του άγνωστου που τόσο καλά γνωρίζεις, της εμπιστοσύνης στο ακόμα αβίωτο. Αυτή η Χάρη τρέφεται από λιγότερο εντυπωσιακές ώρες, τις ώρες της μελέτης, της βαρεμάρας και της απραξίας. Και, με τη σειρά της, τρέφει αυτές τις ώρες, δίνοντας της υλικό μικρών ξαφνικών ανακαλύψεων να επεξεργαστεί και να κρατήσει.

 

Τι ήταν αυτό που σας κινητοποίησε μαζί με τον βιολιστή σου τον Μιλτιάδη Παπαστάμου, όλα αυτά τα τελευταία χρόνια να μαζέψετε, να ετοιμάσετε σε έναν δίσκο και να ταξιδέψετε ζωντανά από φέτος Κυπριακά παραδοσιακά τραγούδια;

Κατ' αρχάς, ο Μιλτιάδης δεν είναι ο βιολιστής μου, όπως ούτε κι εγώ είμαι ο τραγουδιστής του. Είμαστε δύο φίλοι μουσικοί, αληθινοί φίλοι (και κουμπάροι) που ανάμεσα σε άλλα, όταν δεν έχουν κάτι καλύτερο να κάνουν ασχολούνται μ' αυτό που αγαπούν περισσότερο, τη μουσική. Μέσα απ' αυτό, και σε συνδιασμό με την αγάπη μας για τα συγκεκριμμένα τραγούδια και την Κυπριακή μουσική παράδοση, προέκειψε η συν-εργασία, η επί δεκαετία ενασχόληση και τελικά η έκδοση του δίσκου «'Που Δύσην ως Ανατολήν». Συναυλιακά, παρουσιάζουμε αυτό το υλικό στην Ελλάδα και κυρίως στο εξωτερικό από το 1997.

Για τις συγκεκριμμένες συναυλίες, πρέπει να διευκρινήσω πως περιλαμβάνουν, εκτός από τα Κυπριακά, και τραγούδια από την δισκογραφία μου, καθώς και απ' αυτήν του Μιλτιάδη. Είναι ένα πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα, που εμπεριέχει την ως τώρα πορεία μας.

 

Γιατί δεν έχεις ακολουθήσει την πεπατημένη της σίγουρης επιτυχίας;

Γιατί δεν ήμουν σίγουρος...

 

Σε λίγες μέρες θα συνεργαστείς επί σκηνής με έναν αγαπημένο σου συνάδελφο, το Σωκράτη Μάλαμα, αλλά και τη Χάρις Αλεξίου.

Ναι. Δύο συναυλίες στην Αθήνα και μία στη Θεσσαλονίκη. Ξεκινήσαμε πρόβες. Φτιάχνουμε το πρόγραμμα. Βρισκόμαστε οι τρεις μας και έχει πλάκα. Είμαστε τόσο ασυνάρτητα διαφορετικοί αλλά και τόσο ταιριαστοί που τις περιμένω πώς και πώς!

 

Είναι τυχαίο ότι πολλοί συνάδελφοί σου κυκλοφόρησαν φέτος νέους δίσκους βασισμένους σε παραδοσιακές μουσικές;

Τυχαίο. Και παρήγορο. Και ανησυχητικό...

 

Ποια στοιχεία τεκμηριώνουν έναν λόγο ύπαρξης κάποιου καλλιτεχνικού έργου;

Ο λόγος ύπαρξης του έργου δεν τεκμηριώνεται. Βιώνεται. Είτε στη φάση της δημιουργίας του, είτε στη χρήση και λειτουργία του μέσα στον κόσμο.

 

Είσαι καλός παρατηρητής του εαυτού σου;

Όχι πια... Τα τελευταία χρόνια παρατηρώ τη ζωή περισσότερο παρά τον εαυτό μου μέσα της. Παλιότερα κοιτούσα προς τα έξω, μόνο μέσα από μένα. Εκφράζοντας ό,τι πιο προσωπικό, εξέφραζα το μαζικό. Αυτό γέννησε το «Ο δρόμος, ο χρόνος και ο πόνος» και κυρίως τον «Ανεμοδείκτη». Γι' αυτό και ονομάστηκε έτσι. Ένας ανεμοδείκτης είναι καρφωμένος σε μια στέγη ή σε ένα καμπαναριό, πάντα σταθερός στο ίδιο σημείο και ταυτόχρονα αεικίνητος, παρακολουθώντας την κάθε μικρή αλλαγή του αέρα και του κόσμου. Δείχνει μια κατεύθυνση, (όχι τη σωστή, ο αέρας δε φυσάει σωστά ή λάθος), χωρίς ο ίδιος να την ακολουθεί ποτέ, αφού παραμένει στο ίδιο σημείο καρφωμένος. Με τις «Περιπέτειες ενός προσκυνητή» παρακολούθησα μια διαδρομή, όχι απαραίτητα τη δική μου. Εμπεριέχει λιγότερη αυτο-παρατήρηση και περισσότερο δρόμο. Είναι σαν να πήρα την κάμερα στο χέρι. Πριν περιστρεφόταν γύρω απ' το ίδιο σημείο, ενώ το σκηνικό άλλαζε ακατάπαυστα.

 

Πως σχεδιάζεται να είναι ο επόμενος δίσκος σου;

Κανένας δίσκος μου δε σχεδιάστηκε από πριν. Ακόμα και όταν τα τραγούδια είναι πια έτοιμα, με στίχους, μουσική, ενορχήστρωση, ακόμα κι αν οι ηχογραφήσεις έχουν τελειώσει, ο δίσκος περιμένει καιρό μετά την ολοκλήρωσή του για να μου μιλήσει, να μου πει ποιος είναι. Αυτό δεν συμβαίνει με ένα-ένα τα τραγούδια. Όταν γράφω ένα τραγούδι, στη μισή ώρα έχω δει το πρόσωπό του. Έχουμε πει πέντε κουβέντες και γνωριζόμαστε. Καθρεφτίζουμε ο ένας τα καλά και τα στραβά του στον άλλο και λογαριαζόμαστε. Ξέρω περίπου τι χρειάζεται να του δώσω, αλλά και τι να περιμένω απ' αυτό. Το σύνολο των τραγουδιών όμως αποκαλύπτει κάθε φορά κάτι που μου ήταν άγνωστο μέχρι τότε. Αυτό ισχύει και με δίσκους άλλων που ακούω σαν ακροατής. Η μυρωδιά ενός συνόλου τραγουδιών συχνά δεν έρχεται από το άρωμα του κάθε τραγουδιού που το αποτελεί. Έτσι, έχω ένα φόβο για τις νέες τεχνολογίες και τα νέα δεδομένα της μουσικής αγοράς. Αν,σε μερικά χρόνια, τα τραγούδια θα πωλούνται ένα-ένα μέσω διαδυκτίου, και όχι σαν σύνολο, θα χαθεί ένα βαθύτερο επίπεδο ανάγνωσης και συνύπαρξης του ακροατή με το υλικό.


Back